Toudabò, fòk nou konnen Matris la se yon pati nan ògàn repwodiktif lakay fanm. Se kote ti bebe yo devlope anvan yo fèt. Pati pi ba li a ki rele kòl matris la konekte ak vajen an.
Kansè nan matris se yon sijè ki enpotan anpil pou fanm yo.
Daprè estatistik yo, li se katriyèm kansè ki pi komen lakay fanm atravè lemond. Òganizasyon Mondyal Sante (OMS) fè konnen, chak ane, ensidans la estime a 570 000 nouvo ka kote 312 000 ladan yo mouri.
Malgre li ka atake fanm nan nenpòt laj, men kansè nan matris lan dyagnostike pi souvan kay fanm ki gen plis pase 50 lane. Gen plizyè estad kansè matris, selon Doktè Janvier Dieulor, ki presize kansè nan matris anjeneral devlope nan twa etap:
Premye etap la rele ipèplasi andometri, ki se kwasans nòmal nan selil nan matris la, dezyèm etap la se fòmasyon timè benin ki rele fibwòm matris epi twazyèm etap la se fòmasyon timè kansè ki rele andometriyo.
Kisa kansè kol matris lan ye?
Doktè Janvier Dieulor di nou kansè nan matris se yon maladi ki devlope andedan matris lan, sa yo rele andometri a. Sentòm yo ka gen ladan senyen anòmal nan vajen, doulè basen, ekoulman nan vajen, gwo doulè pandan lè y ap fè bagay, ak yon santiman presyon nan pi ba vant lan.
Faktè risk pou fanm gen kansè sa enkli laj, obezite, tansyon wo, dyabèt, ak itilizasyon kèk medikaman òmòn, selon li.
Pou depiste kansè nan matris gen plizyè mwayen, tankou tès Pap la, ki enplike retire yon ti pati nan kòl matris la pou egzamine l nan mikwoskòp, gen tou tès HPV, ki chèche prezans viris papiyoma imen (HPV) ki ka lakòz kansè nan matris. Tès sa yo nòmalman fèt pandan yon egzamen jinekolojik woutin.
Medam yo ta dwe kòmanse fè tès depistaj pou kansè nan matris depi lè yo gen 21 lane, oswa pi bonè si yo gen sentòm oswa faktè risk yo, toujou selon pawòl espesyalis la.
Tretman
Tretman pou kansè nan matris depan de anpil faktè, tankou etap maladi a, gwosè ak kote timè a sitiye l, laj pasyan an ak eta sante jeneral.
Selon Doktè a, opsyon tretman yo ka gen ladan operasyon, terapi radyasyon, chimyoterapi, oswa yon konbinezon de metòd sa yo. Chwa tretman an pral depann de sitiyasyon endividyèl chak pasyan epi pran desizyon an ansanm ak ekip medikal li.
Efè segondè tretman an kapab genyen
Efè segondè tretman kansè nan matris depann de kalite tretman ou resevwa. Efè segondè yo ka gen ladann doulè nan vant, kè plen, vomisman, dyare, pèt apeti, pèdi pwa, fatig, pèt cheve, senyen nan vajen, sechrès nan vajen, pa ka fe pitit ak pwoblèm nan blad pipi oswa nan kolon.
“ Kansè nan matris ka pwopaje nan lòt pati nan kò a, tankou ovè, tib twonp, blad pipi, rèktòm, oswa gangliyon lenfatik ”, eksplikasyon li.
Lè kansè a rive nan yon etap trè avanse, li ka pwopaje nan lòt pati nan kò a, ki rele metastaz. Sa ka mennen nan konplikasyon grav ak ki menase lavi, tankou doulè, fatig, pèdi pwa, pèt apeti, difikilte pou respire, feblès, konfizyon ak deteryorasyon nan fonksyon kòporèl, sa Doktè a ajoute.
Tretman yo ka ede ralanti pwogresyon kansè a ak soulaje sentòm yo, men li enpòtan pou fè dyagnostik ak trete kansè pi vit posib pou amelyore chans pou yon gerizon, toujou selon pawòl Doktè Janvier Dieulor.
Si ou gen fanmi ki te gen kansè nan matris, li enpòtan pou pale ak Doktè ou sou risk ou yo epi diskite sou mezi prevansyon ou ka pran. Mezi prevantif komen yo enkli siveyans regilye nan matris la, pran medikaman pou diminye risk kansè, ak operasyon prevantif pou retire matris la ak ovè. Li enpòtan tou pou kenbe yon rejim alimantè ki an sante ak ekilibre, fè egzèsis regilyèman, pa fimen ak limite konsomasyon alkòl pou diminye risk pou kansè nan matris, presizyon Doktè a.
Selon done medikal yo, pa gen okenn manje espesifik ki ka anpeche oswa geri kansè nan matris, men yon rejim an sante, ekilibre ka ede diminye risk pou yo devlope kansè. Manje ki gen anpil eleman nitritif, tankou fwi, legim, pwoteyin fèb ak grès, ka ede ranfòse sistèm iminitè a epi anpeche domaj selilè ki ka mennen nan kansè. Li enpòtan tou pou limite konsomasyon nan manje transfòme yo, tankou manje ki gen ladan engredyan atifisyèl, koulè ak gou, tankou sereyal ki gen sik, bonbon, bwason gazez elatriye.
Synda DOLCE
